Wachlarz ofert edukacji estetycznej, edukacji poprzez sztukę, przygotowującej do krytycznego odbioru sztuki, rozwijającej wartości obywatelskie oraz wzmacniające łódzką tożsamość to 14 dotacji celowych dla miejskich instytucji kultury a wśród nich m.in. Centralne Muzeum Włókiennictwa Punkty widzenia. Młodzi o Triennale – projekt artystyczno-animacyjny, Biblioteka Miejska w Łodzi z projektem Biblioteka, moje miejsce, Muzeum Tradycji Niepodległościowych Program edukacyjny do wystawy czasowej Szyfry wojny. Jan Kowalewski – nieznany bohater 1920 r., Widzewskie Domy Kultury Folklor Miasta Kominów, Bałucki Ośrodek Kultury Festiwal Kreatywności Młodych, Fabryka Sztuki
w Łodzi Twórcze Warsztaty w Fabryce Sztuki 2020, Festiwal Książki Obrazkowej KROPKA+KRESKA, LATAWIEC i TRĄBKA. Przegląd sztuki dla dzieci, Muzeum Kinematografii w Łodzi Rozmówki filmowe czy Polski punkt widzenia – malarskość obrazu, Teatr Arlekin im. H. Ryla w Łodzi TATA w teatrze – projekt dla dzieci (5+) wspierający potrzeby budowania pozytywnych relacji i więzi, Szósty dzień tygodnia – Skrzaty Książkojady, Teatr Pinokio w Łodzi z projektem Zrób teatr. Do listy należy dodać flagowy łódzki projekt – Dotknij Teatru – łódzkie obchody Międzynarodowego Dnia Teatru, edukacja poprzez sztukę teatru. To 32 dotacje dla organizacji pozarządowych, w tym Architektura i sztuka Łodzi – ludzie, odwaga, działania, związki (Fundacja 2035), Kobiecym głosem Fundacji Łódzki Szlak Kobiet, Stowarzyszenie Targowa 62 i kolejna odsłona – tym razem pod hasłem Szwalnia Wspólna, Stowarzyszenie Kamienica 56 Art Puzzle – miejskie pracownie up art, Fundacja Promocji Sztuki „Niezła Sztuka” z projektem Muzeum w Liceum w Łodzi, etap II, Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS Sąsiedzka Strefa Kultury, Fundacja Działania z flagowym projektem Świetlice Artystyczne. Program edukacyjno-artystyczny dla dzieci i młodzieży dotkniętej wykluczeniem społecznym w Łodzi, Polski Komitet Międzynarodowego Stowarzyszenia Wychowania Przez Sztukę Insea i kolejne strategiczne działanie XX Festiwal Sztuki Małego Dziecka p.t. ŁÓDŹ, Łódzka Akademia Dramy Różni i równi, Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne Venae Artis Młodzi (znowu) w filmowej Łodzi, Stowarzyszenie B5 Wystawa Taxo – sztuka dotyku, Fundacja Innopolis Zintegruj się z łódzką kulturą, Stowarzyszenie LUDZIE FABRYKI 200 lat ulicy Ogrodowej, Fundacja KOLOROWO Rzemieślnik Artysta, Fundacja NUR Łódź kobiet – obrazy uliczne Piotra Jargusza oraz Polski Związek Głuchych Dziedzictwo Łodzi – warsztaty tkackie. Przyznano też jedno stypendium dedykowane edukacji kulturowej u było to projekt pod nazwą Polskie druki ludowe. Drzeworyt dawniej i dziś.
W 2020 roku finansowaliśmy i organizowaliśmy szkolenia dla animatorów, pedagogów i edukatorów, podejmowane były próby wzmacniania umiejętności warsztatowych, kompetencji cyfrowych oraz kompetencji w rozwijaniu relacji w społecznościach lokalnych.
Na początku roku Pełnomocnik Prezydenta Miasta Łodzi ds. edukacji kulturalnej – Jolanta Sławińska-Ryszka nawiązała współpracę ze Społeczną Akademią Nauk w ramach projektu Akademia Inspiracji Sąsiedzkich. Dzięki temu umożliwiliśmy udział przedstawicieli instytucji kultury i organizacji pozarządowych w cyklu szkoleń poszerzających kompetencje w rozwijaniu społeczności lokalnych i aktywności ich mieszkańców.
Druga połowa roku to trzy szkolenia dla miejskich instytucji kultury: warsztat budowania publiczności instytucji kultury w sieci, warsztat dotyczący otwartych zasobów i narzędzi w edukacji kulturalnej online oraz warsztat profesjonalnego oświetlenia scenicznego. Dwie propozycje szkoleń przygotowały Fabryka Sztuki w Łodzi ze Szkołą Pedagogów Kreatywności i Stowarzyszenie ŁAD – Łódzka Akademia Dramy prowadząca kursy dramy I stopnia. We wszystkich szkoleniach wzięło udział łącznie 90 osób.
W minionym roku pozyskaliśmy spore grono ekspertów do współpracy. Kontynuowaliśmy między mentoring z prof. drem hab. Markiem Krajewskim, czołowym w Polsce naukowcem specjalizującym się w badaniach diagnostycznych z zakresu socjologii kultury. Szkolenia dla organizacji pozarządowych oraz w ramach partnerstw dla miejskich instytucji kultury aplikujących o środki w ramach otwartych konkursów prowadziła Joanna Jędrzejczak z Łódzkiego Centrum Obywatelskiego a współprowadziła Jolanta Sławińska-Ryszka. Tutoringiem w pilotażu zajęli się Aneta Madziara, Weronika Idzikowska, dr Monika Just, Tomasz Bilicki i Jacek Gralczyk. Jedną ze stałych mentorek Programu jest Anna Michalak-Pawłowska – Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. edukacji kulturalnej, twórczyni i dyrektor Ośrodka Działań Twórczych „Dorożkarnia”.
Ważnym celem operacyjnym Programu jest partycypacja i dialog. Budowanie sieci kontaktów, sieci współpracy i partnerstw jest na stałe wpisane w proces realizacji projektów kulturalnych w Łodzi. W 2020 roku nawiązywano przede wszystkim partnerstwa projektowe. Współpracowały ze sobą zarówno instytucje kultury, jak i instytucje w porozumieniu z placówkami oświatowymi i organizacjami pozarządowymi. Przykłady takiej współpracy w minionym roku można mnożyć: Ośrodek Kultury Górna i Fundacja Przędzalnia Sztuki – wspólna organizacja Targu Staroci na Księżym Młynie, realizacja warsztatów artystycznych w ramach Placu Zabaw Twórczych, Ośrodek Kultury Górna i Polski Komitet Międzynarodowego Stowarzyszenia Wychowania przez Sztukę InSEA – współpraca przy Placu Zabaw Twórczych Bałucki Ośrodek Kultury i Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS – współ-organizacja wydarzenia Forum Animatorów Kultury, Poleski Ośrodek Sztuki i Latarnicy Polski Cyfrowej, Fundacja 2035 – współpraca w prowadzeniu zajęć informatycznych dla seniorów, Widzewskie Domy Kultury i Stowarzyszenie Miłośników Sztuki „Ponadczasowi” – współpraca przy promocji książki pt. Grembach – etnograficzny przewodnik po Łodzi.
Wymiana myśli, doświadczeń a przy okazji uczenie się od siebie nawzajem jest kolejnym ważnym zadaniem programowym i tu warto wspomnieć o partnerstwach i budowaniu relacji. W ubiegłym roku, mimo trudnych okoliczności udało się nam wesprzeć trzy takie przedsięwzięcia: konferencję metodyczną Równi i różni poświęconą szeroko pojętej edukacji na rzecz tolerancji i wielokulturowości, której organizatorami były Szkoła Podstawowa z oddziałami integracyjnymi nr 111 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 26 w Łodzi, Stowarzyszenie ŁAD i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi – partnerami Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego i ROKOMI – Rozwój Kompetencji Miękkich. Forum Sąsiedzkie, którego tematyka skierowana była do animatorów, przedstawicieli domów kultury, bibliotek oraz mieszkańców Łodzi. Podczas Forum zaprezentowano efekty projektu Sąsiedzka strefa kultury oraz propozycje różnorodnych narzędzi do pracy z mieszkańcami (ogrody miejskie, kawiarenki naprawcze, reportaże, spacery, wywiady z mieszkańcami, itp.). Organizatorami byli Centrum OPUS, Fundacja Strefa oraz Biblioteka Rozgrywka – jedna z filii Biblioteki Miejskiej w Łodzi. W listopadzie odbyła się także XXX Ogólnopolska Konferencja Filmoznawcza „Kino polskie z perspektywy współczesności”. Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne „Venae Artis” w partnerstwie z Centralnym Gabinetem Edukacji Filmowej, Pałacem Młodzieży im. J. Tuwima w Łodzi, Wydziałem Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego – Katedrą Filmu i Mediów Audiowizualnych, Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym (organizator programu Filmoteka Szkolna), Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Ponadto w ramach budowania sieci kontaktów, a w przyszłości stałych pomostów współpracy delegowano przedstawicieli do tzw. „sieci kultury”. Dyrektorzy 71 placówek oświatowych rekomendowali reprezentantów grona pedagogicznego, dyrektorzy 17 miejskich instytucji edukatorów lub animatorów.
W związku z sytuacją wywołaną pandemią wymuszającą zmiany w funkcjonowaniu zarówno instytucji kultury jak i placówek oświatowych, wiele działań przeniesiono do sieci. Mimo kryzysu jaki to przyniosło, poddaliśmy analizie możliwość wykorzystania zaistniałej sytuacji. W listopadzie przygotowaliśmy „akcję Teams”. Z pomocą pedagogom oraz uczniom przyszły nasze instytucje kultury – przygotowały ogółem 53 propozycji interaktywnych zajęć. Intencją akcji było umożliwienie uzupełnienia planów zajęć szkolnych i zajęć pozalekcyjnych oraz wsparcie grona pedagogicznego. Podjęta próba bezpośredniego skomunikowania pedagogów, liderów, edukatorów i animatorów przyniosła wymierny efekt. W trudnym czasie i w odmiennych warunkach nawiązano nowe relacje, dające nadzieję na kolejne spotkania w przyszłości – w codziennych realiach.
Jakość pracy kadr kultury i oświaty to ważny aspekt w działaniach programowych. Stąd programowanie i organizacja cykli warsztatów, szkoleń i innych form rozwoju umiejętności oraz upowszechnianie wiedzy na temat edukacji kulturalnej do nich skierowanych. Przygotowaliśmy
i promowaliśmy wcześniej wspomniane cykle szkoleniowe, przeprowadziliśmy także pierwszy pilotaż wsparcia tutorskiego. Projekt był wynikiem rekomendacji i propozycji rozwiązań przedstawionych przez zespół roboczy wyłoniony z członków Rady Programu. Wsparciem objęto 15 osób. Pilotaż zakończyliśmy ankietą ewaluacyjną. Wyniki wskazały, że tego rodzaju działania są potrzebne oraz, że dobór prowadzących spełnił oczekiwania biorących udział w pilotażu. Ponadto wskazano, że w kilku przypadkach nawiązane relacje są i będą kontynuowane oraz, że planowane są wspólne projekty w zakresie edukacji i animacji kulturalnej.
Bardzo ważne jest także docenienie pracy i osiągnięć w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury. W puli nagród Prezydenta są też te dedykowane animatorom i edukatorom. Dzięki temu, że przyznawane są osobom dbającym o wysoką jakość edukacji kulturalnej oraz realizującym działania edukacyjne w sposób innowacyjny i wartościowy zarówno artystycznie, jak i społecznie, wykonywana jest praca zmierzająca do sukcesywnego podnoszenia prestiżu pracy kadr kultury i oświaty. W 2020 roku przyznaliśmy dwie takie nagrody. Jedną otrzymała Katarzyna Gołębiowska – bibliotekarka, edukatorka i animatorka kultury, od 2019 roku kierownik Filii nr 14 Rozgrywka Biblioteki Miejskiej w Łodzi. Drugą nagrodę otrzymał kolektyw – Marta Mariańska i Agnieszka Bohdanowicz, prowadzące działania na rzecz łódzkich rzemieślników wykonujących rzadkie i ginące zawody – twórczynie Mapy ginących zawodów w Łodzi.
W miejskich instytucjach kultury i organizacjach pozarządowych podjęliśmy wdrażanie praktyk.
Nawiązaliśmy współpracę z Uniwersytetem Łódzkim a partnerem kierunku pn. Produkcja teatralna
i organizacja wydarzeń artystycznych został Wydział Kultury, by w ramach współpracy rekomendować praktyki w swoich jednostkach i we współpracujących organizacjach pozarządowych. W 2020 roku na praktyki przyjęto ogółem 25 osób.
Czwartym i ostatnim,ale równie istotnym celem jest samouczenie, działania zmierzające do podnoszenia jakości zadań programowych. Dotychczas udało się opracować nowy wzór sprawozdania dla domów kultury, uwzględniający działania edukacyjne. Wdrożenie planowane jest w 2021 roku. Również w tym roku planujemy rozpoczęcie prac nad przygotowaniem wskaźników dla pozostałych instytucji i placówek oświatowych. Z końcem 2020 roku opracowaliśmy kartę ewaluacyjną z realizacji Programu. W pierwszym kwartale 2021 roku karta zostanie przesłana realizatorom z miejskich instytucji kultury a placówki edukacyjne zostaną wdrożone do systemu
z końcem 2021 roku.
Utworzona już w 2019 roku subdomena lodz.pl/edu_kul rozbudowywana była o kolejne elementy: baza wiedzy, informacje o działalności Rady Programu. Zaczęliśmy także przygotowania do stworzenia Portfolio dobrych praktyk edukacji kulturowej w Łodzi. W 2021 roku powstanie publikacja w formie elektronicznej – przewodnik po łódzkiej ofercie. Portfolio będzie jednym z podstawowych narzędzi służącym promowaniu wysokiej jakości ofert edukacyjnych realizowanych przez instytucje, organizacje pozarządowe oraz animatorów i artystów.
Ponadto w ubiegłym roku odbyły się dwa spotkania grupy roboczej PEK (Programów edukacji kulturowej). Pierwsze, w Urzędzie Miasta Krakowa, poświęcone prezentacji diagnoz dotyczących rozwoju edukacji kulturowej/kulturalnej w miastach – Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Bytomiu. Pytaliśmy jak rozumieć obszar edukacji kulturowej/edukacji kulturalnej; w jakim celu powstają takie programy i jak diagnozować sytuację w tym obszarze; jak programować działania dla beneficjentów i odbiorców? Łódź reprezentowali Jolanta Sławińska-Ryszka i prof. Marek Krajewski. Drugie spotkanie grupy roboczej odbyło się na zaproszenie Łodzi i przybrała formę hyrydową. Stacjonarnie w Bibliotece Miejskiej w Łodzi i online dla tych uczestników, którzy ze względu na pandemię nie mogli wziąć udziału offline. Debatowaliśmy o idei tutoringu w edukacji kulturalnej. Oprócz gości z Polski, udział w spotkaniu wzięły dwie reprezentantki z Łodzi – Jolanta Woźnicka i Bożena Będzińska-Wosik, które jako turorki przedstawiły przykłady konkretnych działań. Pierwsza z nich w ramach Akademii liderów PAFW, druga w ramach edukacji szkolnej zaprezentowała program wsparcia w Szkole Podstawowej nr 81 w Łodzi.
Ważną inicjatywą kończącą roczne działania było przygotowanie mini przewodnika Łódź_edu_kul (w formie elektronicznej i papierowej) pełniącego rolę zarówno informacyjną jak i promocyjną. Mamy nadzieję, że przewodnik będzie poręcznym drogowskazem dla wszystkich realizatorów Programu.
