120 lat temu na łamach „Kuriera codziennego" ukazał się pierwszy odcinek „Ziemi Obiecanej". W formie książkowej powieść Władysława Reymonta została wydana dopiero dwa lata później
Jej autor debiutował zaledwie 5 lat wcześniej. Zanim chwycił za pióro zdobył fach krawca, otarł się o wędrowną trupę aktorską, odkrył w sobie talenty mediumiczne, a nawet powołanie zakonne. W końcu wylądował jako dróżnik na kolei i z nudów, między kolejnymi romansami i wizytami w karczmach, zaczął pisać.
Ziemia Obiecana była jego trzecią powieścią. Po podpisaniu umowy z wydawnictwem Gebethner i Wolff, Reymont przyjechał do miasta, którego atmosfera i napięcie z miejsca przemówiły do jego niespokojnego ducha. W liście do Jana Lorentowicza z 5 września 1896 roku pisał: „ Łódź zajmuje mnie i poryw a wieloma rzeczami: 1. rozrost miasta, fortun z iście amerykańską szybkością, 2. psychologia tych napływających tłumów po żer (...), 3. oddziaływanie takiej ssawki, polipa, jaką jest Łódź, na cały kraj, 4. przerobienie się Polaków w kosmopolitycznym młynie. Dla mnie Łódź jest jakąś mistyczną wprost potęgą ekonomiczną (...), która ogarnia swoją władzą coraz szersze koła ludzkie. Uwielbiam masy ludzkie, kocham żywioły, przepadam za wszystkim, co się staje dopiero - a wszystko to mam w Łodzi".
Zamieszkał w kamienicy przy Wschodniej 50 w lewej oficynie, w mieszkaniu na pierwszym piętrze, udostępnionym mu przez Juliusza Goźlińskiego, kierownika księgarni Gebethnera i Wolffa. Spał do południa, dniami szlifował bruki, zagadywał przechodniów albo przesiadywał w szynkach i kawiarniach, wysłuchując miejscowych plotek. Nocami pisał, w oparach kawy i papierosianego dymu. Później wyjechał z Łodzi i pracę nad powieścią kontynuował w Warszawie, a potem Paryżu. Niewykluczone, że z obawy. Drukowana na bieżąco w odcinkach powieść wzbudzała żywe reakcje - nie zawsze pozytywne. Oburzali się zwłaszcza lodzermensche, łódzcy fabrykanci. W liście do brata autor deklarował wprawdzie buńczucznie „bawię się listami, które mi wymyślają niezbyt grzecznie i obiecują wprost lanie". Ale miał świadomość, że pewnym kręgom naraził się nie na żarty. "Koło jesieni, jeżeli zagwarantują mi bezpieczeństwo, to będąc w kraju, zajrzę do Łodzi, - pisał - ale jeśli zagwarantują, bo się boję, że skoro całą powieść przeczytają, to wielcy wyślą zbirów na mnie"....
Powieść, wydana w formie książkowej w 1899 roku, rozsławiła Łódź, która do tej pory określana jest mianem Ziemi Obiecanej, zaś dzieło noblisty inspirowało i nadal inspiruje innych twórców. Równo 90 lat temu zostało zekranizowane po raz pierwszy z udziałem plejady największych ówczesnych polskich aktorów, min. Kazimierza Junoszy-Stępowskiego, Ludwika Solskiego, Jadwigi Smosarskiej i Aleksandra Żabczyńskiego oraz Lody Halamy. Niestety, wyreżyserowany przez Aleksandra Hertza film nie zachował się do czasów współczesnych. W 1974 po literacki oryginał sięgnął Andrzej Wajda, a jego ekranizacja zasłynęła wybitnymi kreacjami D. Olbrychskiego, Andrzeja Seweryna oraz Wojciecha Pszoniaka. Utwór Reymonta adaptują na scenę także reżyserzy teatralni - ostatnio Remigiusz Brzyk, którego Ziemia Obiecana wystawiona na deskach Teatru Nowego otrzymała Złota Maska za najlepszy spektakl w sezonie 2015/2016.
